Chấn thương dây chằng chéo (ACL) là một trong những chấn thương nghiêm trọng nhất trong thể thao, đặc biệt là trong các môn thể thao đối kháng, cường độ cao như bóng đá, bóng rổ hoặc trượt tuyết. Chúng không chỉ làm giảm hiệu suất thi đấu mà nếu không được điều trị và xử lý đúng cách, những chấn thương này có thể đe dọa sự nghiệp. Hãy cùng tìm hiểu cách nhận biết và điều trị chấn thương nguy hiểm này trong bài viết tiếp theo!
Dây chằng chéo là gì?
Nguồn tin từ MM88 cho biết, dây chằng chéo (thường được gọi là dây chằng chéo trước (ACL) và dây chằng chéo sau (PCL)) là những dải mô liên kết chắc khỏe ở đầu gối. Chúng hoạt động như những bộ phận ổn định, giữ cho xương đùi và xương chày thẳng hàng, đồng thời kiểm soát chuyển động xoay và gập/duỗi của đầu gối.
Khi dây chằng chéo bị tổn thương , hệ thống cân bằng ở đầu gối bị phá vỡ, làm giảm độ ổn định và có thể gây ra tình trạng sai lệch, dẫn đến đau và mất khả năng vận động tạm thời hoặc vĩnh viễn.
Nguyên nhân và dấu hiệu chấn thương dây chằng chéo
Nguyên nhân gây chấn thương dây chằng chéo
- Trong bóng đá chuyên nghiệp :
- Thay đổi hướng đột ngột : Nếu một cầu thủ quay người, cắt bóng hoặc thực hiện động tác như tắc bóng, dây chằng chéo có thể bị kéo căng quá mức.
- Tiếp xúc trực tiếp : Một cú đánh hoặc đá mạnh vào đầu gối của đối thủ, đặc biệt là khi đầu gối ở vị trí không ổn định (ví dụ, tiếp đất không đúng cách sau khi nhảy).
- Tăng tốc hoặc dừng đột ngột : Các tình huống như chạy và dừng đột ngột có thể gây áp lực lớn lên tĩnh mạch.
- Trong bóng đá đường phố :
- Bề mặt kém chất lượng : Cỏ nhân tạo hoặc bề mặt không bằng phẳng, bẩn có thể khiến người chơi dễ bị trượt hoặc mất thăng bằng, dẫn đến chấn thương.
- Thiếu kỹ thuật hoặc thể lực : Người chơi mới thường được đào tạo kém và dễ mắc lỗi khi xoay người hoặc thi đấu.
- Không đi giày phù hợp : Giày không bám tốt trên cỏ nhân tạo (như giày TF) có thể làm tăng nguy cơ chấn thương.
- Các tính năng khác :
- Thể chất : Một số người có cấu trúc đầu gối yếu hoặc dây chằng đàn hồi.
- Khởi động không đúng cách : Các cơ và gân không được khởi động trước khi thi đấu rất dễ bị chấn thương.
Các triệu chứng của chấn thương dây chằng chéo
Một số triệu chứng phổ biến có thể giúp phát hiện sớm chấn thương dây chằng chéo bao gồm:
- Vào thời điểm bị thương, người ta sẽ nghe thấy tiếng “rắc” hoặc “lách tách” rõ rệt ở đầu gối.
- Sưng nhanh: Đầu gối sưng lên trong vòng vài giờ.
- Đau dữ dội: Đau nhói, đặc biệt là khi cố gắng đứng hoặc đi bộ.
- Không ổn định: Đầu gối bị lỏng, không thể giữ thăng bằng hoặc linh hoạt bình thường.
- Khả năng vận động hạn chế: Người bị thương không thể duỗi thẳng chân hoặc gập chân hoàn toàn do đau và cứng.
Nếu xuất hiện bất kỳ triệu chứng nào nêu trên, hãy ngừng làm việc ngay lập tức và tham khảo ý kiến bác sĩ.
Chẩn đoán chấn thương dây chằng chéo
Để xác định mức độ tổn thương dây chằng chéo, bác sĩ thường sử dụng:
- Khám lâm sàng: Kiểm tra độ ổn định của đầu gối bằng cách kéo và xoay.
- Chụp cộng hưởng từ (MRI): Giúp đánh giá mức độ rách hoặc gãy xương.
- Chụp X-quang: Dùng để loại trừ các chấn thương liên quan đến xương.
- Nội soi khớp gối (nếu cần): Được sử dụng trong trường hợp nghi ngờ chấn thương phức tạp.
Chẩn đoán đúng và kịp thời giúp xác định phương pháp điều trị phù hợp, từ đó làm giảm các biến chứng nguy hiểm.
Các ngôi sao bị thương nghiêm trọng
Theo tìm hiểu của những người từng rút tiền MM88, trong suốt lịch sử bóng đá thế giới, nhiều cầu thủ đã phải nghỉ thi đấu dài ngày do chấn thương cơ , thường là:
- Zlatan Ibrahimovic: Bị rách khớp ở tuổi 35, nhưng vẫn đang trở lại mạnh mẽ.
- Marco Reus: Bỏ lỡ nhiều kỳ World Cup vì chấn thương mãn tính.
- Van Dijk: Phải mất gần một năm để hậu vệ của Liverpool hồi phục.
- Ronaldo “Fat”: Chấn thương ở chân đã khiến anh mất đi phong độ tốt nhất.
Những sự cố này cho thấy nếu được điều trị đúng cách, các vận động viên vẫn có thể trở lại thi đấu, mặc dù có thể mất nhiều thời gian.
Điều trị và phòng ngừa chấn thương dây chằng chéo
Bí quyết điều trị
- Sơ cứu ngay sau khi bị thương (phương pháp RICE) :
- Nghỉ ngơi : Tránh cử động đầu gối để tránh chấn thương thêm.
- Đá : Dùng đá để giảm sưng và đau trong 48 giờ đầu.
- Nén : Sử dụng băng để che phủ và giảm sưng.
- Nâng cao : Nâng chân lên cao hơn tim để giảm lưu lượng máu đến đầu gối, có thể giúp giảm sưng.
- Chẩn đoán y khoa :
- Chụp X-quang : Để kiểm tra tổn thương xương.
- Chụp MRI : xác định mức độ rách dây chằng và các chấn thương liên quan (sụn chêm, các dây chằng khác).
- Khám lâm sàng : Bác sĩ có thể thực hiện các xét nghiệm như xét nghiệm Lachman hoặc xét nghiệm ngăn kéo trước để đánh giá độ ổn định của đầu gối.
- Điều trị không phẫu thuật (dành cho những người bị rách một phần hoặc không tham gia các môn thể thao cường độ cao):
- Vật lý trị liệu : Các bài tập giúp tăng cường sức mạnh cho các cơ quanh đầu gối (cơ tứ đầu, cơ gân kheo) để giúp ổn định khớp.
- Nẹp đầu gối : Sử dụng nẹp để ngăn ngừa đầu gối chuyển động trong quá trình hồi phục.
- Thời gian : Có thể mất 3-6 tháng để phục hồi chức năng cơ bản.
- Phẫu thuật tái tạo dây chằng (thường được sử dụng trong trường hợp đứt hoàn toàn) :
- Quy trình : Bác sĩ thay thế dây chằng bị rách bằng mảnh ghép (thường lấy từ gân bánh chè hoặc gân kheo).
- Thời gian phục hồi : Tùy thuộc vào cường độ tập luyện và thể trạng của bạn, thường mất 6-12 tháng để có thể trở lại thi đấu.
- Nhu cầu sau phẫu thuật : Vật lý trị liệu chuyên sâu để phục hồi sức mạnh, độ linh hoạt và sự ổn định của đầu gối.
Phòng ngừa chấn thương ACL
- Khởi động đúng cách : Thực hiện các bài tập khởi động cơ, dây chằng và khớp gối trước khi thi đấu (ví dụ: chạy bộ nhẹ, kéo giãn, bài tập tăng cường sức mạnh cho hông).
- Rèn luyện sức mạnh : Tăng cường sức mạnh cho các cơ xung quanh đầu gối (cơ tứ đầu, cơ gân kheo) để hỗ trợ khớp.
- Cách đúng : Học cách dừng lại, quay lại và xử lý an toàn để giảm áp lực lên đầu gối.
- Sử dụng giày dép phù hợp : chọn giày có đế bám tốt để tránh trơn trượt (ví dụ, giày đế TF dành cho sân cỏ nhân tạo).
- Chơi trên sân chất lượng cao : tránh bề mặt không bằng phẳng hoặc trơn trượt, đặc biệt là khi chơi bóng đá đường phố.
- Giữ gìn sức khỏe : Tránh thi đấu khi bạn quá mệt hoặc không đủ sức khỏe vì điều này làm tăng nguy cơ chấn thương.
Chấn thương dây chằng chéo là chấn thương nghiêm trọng có thể gây ra hậu quả lâu dài, đặc biệt đối với những người chơi thể thao chuyên nghiệp. Tuy nhiên, nếu được nhận thức đúng đắn, chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời, người bị thương vẫn có cơ hội hồi phục hoàn toàn.
