Luật phát bóng lên là một trong những luật cơ bản trong bóng đá, giúp đưa bóng trở lại sân sau khi thủ môn đã giành được quyền kiểm soát bóng một cách hợp lệ. Theo quy định, thủ môn phải đá bóng ra khỏi vòng cấm địa trước khi cầu thủ đối phương tiếp cận. Cùng tìm hiểu nhé!
Phát bóng lên là gì?
Phát bóng lên là hành động đưa bóng trở lại sân sau khi bóng đã qua vạch vôi mà không ghi được bàn thắng nào vì đội đối phương là người kiểm soát bóng cuối cùng. Luật này đảm bảo tính công bằng và cho phép đội phòng thủ tiếp tục tấn công.
Phát bóng lên cho phép đội phòng ngự bắt đầu lại trận đấu một cách có kiểm soát, cho phép thủ môn hoặc các cầu thủ khác chơi bóng mà không bị đối phương gây áp lực trực tiếp. Một bàn thắng được đặt đúng chỗ, chẳng hạn như bàn thắng của Ederson vào lưới Manchester City, có thể nhanh chóng mở ra một đợt tấn công hoặc giữ bóng ở khoảng cách an toàn.
Các chuyên gia gem88 chia sẻ, quả phát bóng lên được thực hiện trong khu vực phạt đền, là một khu vực hình chữ nhật bao quanh khung thành, rộng 5,5 mét tính từ mỗi cột dọc và rộng 5,5 mét ở phía trước khung thành. Trong các quả phát bóng lên, bóng có thể được đặt ở bất kỳ vị trí nào trong khu vực này, và thủ môn thường chọn vị trí phù hợp để cải thiện góc sút.
Phát bóng lên có thể được thực hiện bằng cách sút bóng (thường là), ném bóng vào lưới, hoặc chuyền ngắn cho đồng đội. Đối với phát bóng lên, nhiều đội, chẳng hạn như Liverpool dưới thời Jürgen Klopp, thích sử dụng những đường chuyền ngắn từ phát bóng lên để kéo dài thời gian chơi sau khi ghi bàn, thay vì những cú phát bóng lên dài truyền thống.
Các quy tắc trong luật phát bóng lên
Để đảm bảo tính công bằng, có những quy tắc bắt buộc về phát bóng mà mỗi đội phải tuân thủ. Những quy tắc này giúp duy trì trật tự và ngăn ngừa vi phạm trong suốt trận đấu.
Trường hợp thực hiện
- Một quả phát bóng lên được trao khi bóng vượt qua vạch cầu môn (ngoài khung thành) và được cầu thủ tấn công chạm bóng lần cuối.
- Mục tiêu: Đưa bóng trở lại cuộc chơi, thường là do thủ môn hoặc cầu thủ phòng ngự thực hiện.
Vị trí đặt bóng
Khi một cú sút được thực hiện, bóng phải được đặt trong khu vực phạt đền bao quanh đội đá phạt. Bóng có thể dừng lại ở bất kỳ vị trí nào trong khu vực này và một cầu thủ (thường là thủ môn) phải thực hiện cú sút từ khu vực đó. Việc đặt bóng ra ngoài khu vực phạt đền, chẳng hạn như trong Giải Ngoại hạng Anh 2020, sẽ khiến trọng tài phải nhặt bóng.
Tình trạng của bóng trước khi phát bóng lên
Trong bóng đá, bóng phải dừng hẳn trước khi được đá. Thủ môn hoặc cầu thủ đá phạt không được chạm bóng lần nữa sau khi bóng đã được đá cho đến khi bóng chạm một cầu thủ khác hoặc bị truất quyền thi đấu. Vi phạm quy tắc này, chẳng hạn như trường hợp của David de Gea trong trận đấu giữa Manchester United và Everton năm 2020, sẽ dẫn đến một pha vào bóng trực tiếp từ đội đối phương.
Vị trí của đối thủ
Cầu thủ thi đấu phải đứng ngoài khu vực phạt đền cho đến khi bóng được đưa vào cuộc , bị chặn lại, bóng được coi là trong cuộc khi rời khỏi khu vực phạt đền. Nếu cầu thủ đối phương vào khu vực phạt đền sớm, chẳng hạn như trong trận Arsenal-Chelsea năm 2019, trọng tài có thể cho hưởng phạt đền trong hiệp một hoặc một quả phạt đền.
Cách thực hiện
- Quả bóng phải đứng yên trước khi được đá (thường là bằng chân, nhưng không nhất thiết phải bằng cú đá).
- Quả bóng được coi là trong cuộc ngay khi nó được đá và di chuyển (mà không rời khỏi khu vực phạt đền).
- Người chơi bắt đầu trò chơi không được chạm bóng lần thứ hai cho đến khi bóng chạm vào một người chơi khác.
Quy tắc về cầu thủ đối phương
- Tất cả cầu thủ đối phương phải đứng ngoài khu vực phạt đền (khu vực 16m50) cho đến khi bóng được chơi.
- Điều này sẽ đảm bảo rằng nhóm có đủ không gian để thực hiện chiến lược của mình.
Lỗi phát bóng lên thường gặp và cách xử lý
Mặc dù là một luật đơn giản, nhưng một cú đá có thể bị coi là phạm lỗi. Trọng tài phải hành động ngay lập tức để đảm bảo công bằng và duy trì nhịp độ trận đấu.
Những sai lầm thường gặp
Trong các pha phát bóng lên, các lỗi thường gặp bao gồm đặt bóng ra ngoài vòng cấm địa, chạm bóng lần thứ hai trước khi bóng rời khỏi vòng cấm địa, hoặc để bóng lăn trước khi đá. Ví dụ, thủ môn cố tình trì hoãn cú đá, chẳng hạn như trong trận Tottenham gặp Liverpool năm 2021, có thể bị cảnh cáo hoặc nhận thẻ vàng khi cá cược.
Quản lý vi phạm
Nếu đội phát bóng lên mắc lỗi, chẳng hạn như đặt bóng sai vị trí hoặc chạm bóng lần thứ hai, trọng tài sẽ cho đội đối phương được hưởng một quả đá phạt gián tiếp tại vị trí lỗi. Trong những trường hợp nghiêm trọng hơn, chẳng hạn như cố tình câu giờ, huấn luyện viên hoặc thủ môn có thể nhận thẻ vàng, như trường hợp của Emiliano Martinez trong trận đấu giữa Aston Villa và Arsenal năm 2022.
Vi phạm của đội đối phương
Trong luật phát bóng lên, nếu cầu thủ đối phương vào khu vực phạt đền trước khi bóng được chơi, trọng tài sẽ ra lệnh thực hiện một quả phát bóng lên mới. Trong trường hợp cố tình cản trở, chẳng hạn như một cầu thủ Newcastle chặn thủ môn trong trận đấu với Manchester City năm 2021, trọng tài có thể rút thẻ vàng hoặc cho hưởng một quả đá phạt trực tiếp nếu hành động đó xảy ra sau khi bóng đã được chơi.
Tầm quan trọng của luật phát bóng lên
- Lối chơi hiện đại : Một thay đổi về luật vào năm 2019 khuyến khích đá phạt góc, cho phép các đội như Liverpool hoặc Bayern Munich tạo ra một thủ môn (ví dụ:
- Kiểm soát nhiều hơn : Các huấn luyện viên như Pep Guardiola sử dụng cú phát bóng lên để tạo ra các đợt tấn công, với thủ môn Ederson nắm quyền kiểm soát khi đội thiếu 30-40% cầu thủ.
- Nguy hiểm : Các cú đá ngắn dễ bị áp lực lớn, dẫn đến sai sót (như sai lầm của Aaron Ramsdale trước Arsenal năm 2023). Theo UEFA, 15% số bàn thắng được ghi trong mùa giải Ngoại hạng Anh 2024/25 đến từ các cú đá ngắn.
- Bóng dài : Vẫn phổ biến với các đội bóng trên không (như Burnley và Dan Burn), họ sử dụng những cầu thủ cao trong trận đấu (giành được 60% số bóng trên không).
Luật phát bóng lên đóng vai trò quan trọng trong việc bắt đầu lại trận đấu trên sân nhà sau khi bóng đã qua đường biên dọc. Việc áp dụng đúng luật này sẽ giúp các đội duy trì được phong độ và tổ chức trận đấu hiệu quả.
